Samoczynna blokada liniowa

Semafor SBL przy torze linii 250

SBL, samoczynna blokada liniowa to zespół urządzeń zabezpieczenia ruchu kolejowego, zwiększających przepustowość szlaku i zapewniających bezpieczeństwo kilku pociągom znajdującym się w tym samym czasie na szlaku.

Zasada działania

Szlak kolejowy bez blokady liniowej może być zajęty tylko przez jeden pociąg naraz, co przy długim czasie przejazdu między stacjami wymusza czekanie przed odjazdem pociągu, aż poprzedni zdąży dojechać do następnej stacji – inaczej mogłoby dojść do zderzenia, gdyby poprzedzający pociąg niespodziewanie się zatrzymał. Szlak kolejowy pomiędzy stacjami wyposażonymi w SBL jest podzielony na odstępy (zazwyczaj długości porównywalnej z drogą hamowania na danej linii). Każdy odstęp jest wyposażony w urządzenia, stwierdzające czy porusza się po nim pociąg. Odstęp taki jest również wyposażony w samoczynny semafor, który informuje następny pociąg wjeżdżający na szlak, że na danym odstępie znajduje się jeszcze pociąg i przejazd za semafor grozi najechaniem lub zderzeniem.

Rodzaje blokady liniowej na polskich kolejach

Blokada dwustawna

informuje jedynie, czy na następnym odstępie znajduje się pociąg – stąd dwa możliwe sygnały: „wolna droga”, bądź „stój!”. System ten jest najprostszy, ale wymaga doskonałej widoczności semafora, tak by można się było zatrzymać, gdy zostanie zauważony sygnał zabraniający jazdy. Przy takiej blokadzie, pociąg musi mieć możliwość szybkiego zahamowania – jest ona stosowana zarówno na sieci WKD, w warszawskim metrze, w tunelu krakowskiego szybkiego tramwaju oraz na wybranych szlakach na sieci kolejowej spółki PKP PLK. W celu ostrzeżenia maszynisty o zbliżaniu się do semafora możliwe jest ustawienie w odległości drogi hamowania odpowiednich wskaźników. W przypadku linii WKD jest to wskaźnik W1-WKD, natomiast w przypadku linii PKP PLK W1 i W18.

Blokada trzystawna

pozwala dodatkowo poinformować maszynistę z wyprzedzeniem jednego odstępu, że przed kolejnym musi się zatrzymać. Jeśli na semaforze SBL jest sygnał „stój” (światło czerwone), to poprzedzający semafor wyświetla światło pomarańczowe. Ten typ blokady jest stosowany na dużej części linii wyposażonych w SBL w Polsce (zwykle jest przeprogramowana na czterostawną). Czasami zdarza się, że blokada półsamoczynna zostaje przebudowana na ten typ blokady liniowej, czego przykładem jest linia kolejowa nr 353.

Blokada czterostawna

to modyfikacja poprzedniej przeznaczona dla linii, gdzie droga hamowania jest tak długa, że normalne odstępy byłyby za krótkie. W przypadku blokady czterostawnej hamowanie odbywa się na dwóch odstępach. Aby poinformować maszynistę o konieczności hamowania, oprócz poprzedzającego pomarańczowego sygnału na semaforze (jak w blokadzie trzystawnej), wcześniejszy semafor wyświetla migające zielone światło. Tego rodzaju blokada liniowa jest stosowana przede wszystkim na Centralnej Magistrali Kolejowej, na linii kolejowej Kunowice–Terespol (tzw. E20) oraz na linii kolejowej Poznań Główny–Szczecin Główny (tzw. E59).

Semafor SBL ze wskaźnikami W18 i W22 oraz W19

Semafory blokady liniowej różnią się od zwyczajnych (półsamoczynnych) tym, że ich maszty są pomalowane na biało. Ostatni semafor SBL przed semaforem wjazdowym na posterunek ruchu jest wyposażony we wskaźnik W18 i pełni także funkcję tarczy ostrzegawczej.